Tag Archives: atrakcje
Park Krajobrazowy Doliny Bobru
Park Krajobrazowy Doliny Bobru jest obszarem ochrony flory i ekosystemów nieleśnych parku i jego otuliny, niemal w całości (98%) położony jest w zlewni rzeki Bóbr. Ma na celu ochronę wartości historycznych, kulturowych i przyrodniczych, które stanowią atrakcyjne walory dla rozwoju turystyki i rekreacji. Centralną częścią PKDB jest gmina Wleń.
Kto umyślnie narusza zakazy obowiązujące w parkach krajobrazowych podlega karze aresztu lub grzywny (art. 127.1 ustawy o ochronie przyrody z 16.04.2004 roku).
Park Krajobrazowy Doliny Bobru został utworzony 16 listopada 1989 r. Ma on powierzchnię 10.943 ha a powierzchnia otuliny wynosi 12.552 ha. PKDB wraz z otuliną administracyjne położony na terenie powiatów: karkonoskiego (m. Jelenia Góra, gm. Jeżów Sudecki, gm. Stara Kamienica), lwóweckiego (gm. Lubomierz, miasto i gm. Lwówek Śl., miasto i gm. Wleń) i złotoryjskiego Złotoryja (gm. Świerzawa).
Osia Parku Krajobrazowego Doliny Bobru jest rzeka Bóbr. Przecina ona PKDB na długości 38 km i na tym odcinku oddziela Pogórze Izerskie od Pogórza Kaczawskiego oraz Gór Kaczawskich.
Dolina Bobru przebiega w bardzo urozmaicony sposób, tworząc w kilku rejonach fantastyczne przełomy rzeczne, odsłaniające różnorodne i różnowiekowe formacje skalne. Do najciekawszych należy przełom Borowego Jaru i przełom w okolicach Wrzeszczyna.
Najwyższe wzniesienie w obrębie Parku to Siedlęcinka (495 m n.p.m.). W północnej części Parku (obrzeża Lwówka Śląskiego), znajduje się największe na Pogórzu Zachodniosudeckim zgrupowanie piaskowcowych form skalnych, nazywanych z uwagi na dużą malowniczość i różnorodność „Szwajcarią Lwówecką”.
Sołectwo Tarczyn
Ta nazwa zaczęła obowiązywać dopiero po 1946 roku, dawniej: Tarczek, Złota Góra, Kuttenberg, Kutenberg, Kotchendorff, (…). Jedna z najmniejszych wsi w Sudetach Zachodnich, położona na wzniesieniu góry Tarczynka (422 m. n.p.m.), skąd rozciąga się wspaniały widok na Karkonosze, Góry Kaczawskie oraz Pogórze Izersko-Kaczawskie.
Pierwsze wzmianki na temat osady pojawiły się już w 1390 r. wówczas to dobra w Tarczynie nabyli Konrad i Anna Zedlitz. Od tej pory historia osady była ściśle powiązana z Pałacem Książęcym we Wleniu (dawniej Gościradz, Kleppelsdorf,…) i jego właścicielami.
Przez wieś prowadził uczęszczany szlak na Okole (714 m. n.p.m.), stała tu opisywana w starych przewodnikach karczma sądowa, oraz ponoć klasztor zakonny. Jednak największą atrakcją, swego czasu, był świerk Laudona – pod koniec III wojny śląskiej (1760 r.) prawdopodobnie tuż przed wielką bitwą o Kamienną Górę, austriacki generał Ernst Gideon von Laudon przeprowadził tutaj odprawę wojsk – blisko trzydziesto pięciotysięcznej armii – co zostało upamiętnione przez nazwanie jego imieniem rosnącego w pobliżu okazałego drzewa. W 1900 r. świerk złamał się ze starości. W jego miejsce RGV postawiła tablicę upamiętniającą to wydarzenie. Niestety do dziś po miejscu i tablicy pozostała tylko pamięć.
Obecnie zajmująca powierzchnię 281 ha i licząca 17 mieszkańców wieś leży w granicach Parku Krajobrazowego Doliny Bobru. W środku osady stoi kapliczka Najświętszej Maryi Panny. Zachowały się zabudowania gospodarcze z początku XIX w. Ze względu na nagromadzenie rzadkich i chronionych gatunków roślin okoliczne łąki proponuje się objąć ochroną.
Przez osadę przebiega żółty żółty szlak prowadzący z Nowego Lądu, przez Lwówek Śląski, tereny gminy Wleń, Okole do Świerzawy. Przy drodze z Wlenia do Tarczyna znajduje się punkt widokowy, z którego roztacza się panorama na całe miasto oraz Górę Zamkową. Wieś jest chętnie odwiedzana przez turystów. Bliskość natury, cisza, spokój i przepiękne widoki są gwarancją relaksu i zadowolenia.
Sołectwo Strzyżowiec
W paśmie Małego Grzbietu Gór Kaczawskich, na wysokości 280 – 355 m. n.p.m. wzdłuż lokalnej drogi [2491D] z Jeleniej Góry do Wlenia, osłonięta od wschodu wzniesieniami Zadnia (442 m. n.p.m.) i Strzyżowa (424 m. n.p.m.), z pomiędzy których wypływa potok Strzyżówka, leży średniej wielkości wieś łańcuchowa, dawniej zwana: Stryszowiec, Tschischdorf, Zischdorf, Ztrisovacz, Ztrisovaz.
Osada ma bardzo długą i bogatą historię. Po raz pierwszy została wymieniona w dokumencie Henryka Brodatego z 1217 r. jako osada przynależna do Kasztelani wleńskiej. W późniejszych latach bardzo często zmieniała właścicieli, jednak nigdy nie powstała tu siedziba żadnego z rodów. Wieś przynależała to do dóbr w Czernicy, to do Nielestna a nawet do Barcinka.
W XIV w. był tu kościół katolicki, jednak kilkadziesiąt lat później został przejęty przez ewangelików, którzy to 1654 r. pod przymusem zwracają go pierwotnym właścicielom. W 1798 r. właścicielem wsi był srogi Siegmund Wolf. Życie mieszkańców było wtedy tak trudne, iż w lipcu wybuchł bunt chłopski. Został on jednak krwawo stłumiony przez przybyłe wojska. W deszczową noc 7 maja 1821 r. od uderzenia pioruna spłonął kościół. W XIX w. we wsi była szkoła ewangelicka, młyn wodny, wapiennik, browar z gorzelnią i 4 gospody. W folwarku hodowano bydło i merynosy. Miejscowa ludność trudniła się tkactwem, rzemiosłem i handlem. Początki XX w. to znaczne ożywienie, związane z budową zapory wodnej i linii kolejowej w pobliskich Pilchowicach. Wielu robotników mieszkało wówczas w Strzyżowcu. Na ich potrzeby w krótkim czasie powstały małe hoteliki i pensjonaty, które jednak po zakończeniu prac przy budowie zapory i opuszczeniu ich przez robotników nie przetrwały próby czasu.
Obecnie sołectwo zajmuje powierzchnię 883 ha i liczy 373 mieszkańców, którzy utrzymują się głównie z rolnictwa, pracy w okolicznych miejscowościach i w niewielkim stopniu działalności pozarolniczej. W latach 1982 – 1984 r. na gruzach spalonej świątyni wybudowano nowy kościół filialny Podwyższenia Krzyża Świętego. Aczkolwiek mury wokół, wraz z okazałym budynkiem bramy, z ostrołukowym przejazdem, zwieńczonym dachem (niegdyś samborzem) mają rodowód XIV wieczny. Idąc od kościoła, drogą w kierunku Czernicy, na wzgórzu, po prawej stronie drogi, pod starą lipą, stoi w zaroślach, łaciński krzyż pokutny. Wykonany jest z piaskowca. Jego lewe ramię obrasta pień drzewa. Drugi krzyż pokutny stoi przy drodze ze Strzyżowca do Siedlęcina. Zaledwie kilka metrów od szosy, po lewej stronie. Krzyż ten wykonany jest również z piaskowca, ma wykutą datę „1511”. Najcenniejszym okazem przyrody jest stary, ponoć ponad 500 letni dąb, rosnący przy drodze na zaporę. W środku wsi na wysokim kominie mieszka rodzina bocianów.
Osada częściowo leży w granicach Parku Krajobrazowego Doliny Bobru z jej górnej części rozciąga się wspaniały widok na panoramę Karkonoszy oraz Jezioro Pilchowickie. Prowadzą tędy dwa szlaki turystyczne, zielony zielony Szlak Zamków Piastowskich, niebieski niebieski Europejski Szlak Długodystansowy [E-3] (Atlantyk – Morze Czarne, dawniej Szlak Przyjaźni Eisenach – Budapeszt ) i niebieski szlak rowerowy łącznik będący łącznikiem [ER-6] ER-6 z obwodnicą Jeżowa Sudeckiego.
Sołectwo Pilchowice
Na pograniczu Gór Kaczawskich i Pogórza Izerskiego, otoczone wzniesieniami gór Czyżyk (425 m. n.p.m.), Drożyna (437 m. n.p.m.), Dziewicza (393 m. n.p.m.), Wapiennik (391 m. n.p.m.), i Dwory (404 m. n.p.m.), w dolinie rzeki Bóbr, nad największym w regionie akwenem wodnym jakim jest Jezioro Pilchowickie, na wysokości 240- 260 m. n.p.m. leżą Pilchowice. Dawniej zwane: Pilichowice, Mauer, Magma Mura ac Parva, Pilhovit.
Pierwsze udokumentowane wzmianki pochodzą już z 1217 r. wówczas osada przynależała do dóbr lennych zamku. Przez wieki majątek często zmieniał właścicieli, przechodził z rąk do rąk, pomiędzy rodzinami von Redern, von Zedlitz, von Schaffgotsch. Dopiero po wojnie 30-letniej nastąpiła zdecydowana zmiana. Włości nabył płk. Adam von Koulhas. Po jego śmierci majątek początkowo zostaje podzielony, jednak po latach kolejny właściciel baron von Grunfeld łączy wieś. W początkach XIX w. dobra przejmują bracia Haugwitz z Wrocławia. We wsi znajdował się wówczas, powstały pod koniec XVIII w. ewangelicki kościół pogrzebowy, szkoła ewangelicka, folwark, tartak i 3 młyny wodne. Ludność trudniła się tkactwem, handlem i rolnictwem. Pomimo sporej powierzchni i zasiedlenia przez wielu mieszkańców nigdy nie powstała tu siedziba żadnego z rodów.
Osada leżąca na brzegach Bobru była często podtapiana, pierwsze wzmianki o tragicznych powodziach pochodzą już z XVI w. Po wielkiej powodzi 1897 r. zapada decyzja o budowie zbiornika retencyjnego i hydroelektrowni w Pilchowicach. W tym celu w 1904 r. rozpoczęto budowę linii kolejowej, która to miała wspomóc prace nad zaporą. Oba te przedsięwzięcia mocno ożywiły region. Na okolicznych wzgórzach powstawały kamieniołomy, na trasie linii kolejowej budowano tunele, wiadukty i mosty. Powstała również jedna z najbardziej malowniczo położonych stacji kolejowych – Pilchowice Zapora. We wsi jak grzyby po deszczu rosły hotele, kasyna i schroniska. Po czterech latach pociągi docierały już z Jeleniej Góry do Pilchowic. Pomimo trudności terenowych 28 sierpnia 1909 r. oddano do użytku całą trasę z Jeleniej Góry do Lwówka Śląskiego nazwaną: Bobertalbahn czyli Kolej Doliny Bobru.
Prace przy budowie zapory szły równie sprawnie i 16 listopada 1912 r. nastąpiło oficjalne otwarcie, którego dokonał ówczesny Cesarz Wilhelm II. Natomiast w lutym 1913 r. rozpoczęto eksploatację w celu redukcji fali powodziowej oraz produkcji energii elektrycznej.
Po 1945 r. wieś znacznie się wyludniła. W folwarku powstał PGR.
Dzisiaj Pilchowice liczą 610 mieszkańców i zajmującą powierzchnię 890 ha, z czego znaczną część stanowią tereny leśne i wody. Oprócz jeziora (240 ha), przez osadę leniwie przepływa rzeka Bóbr zasilana trzema potokami: Strzyżówka, Pilchowicki i Maciejowski. Miejscowa ludność w niewielkim stopniu zajmuje się rolnictwem. Działa tu jedna mała fabryka, kilka firm usługowych i handlowych.
Osada leży na terenie Parku Krajobrazowego Doliny Bobru, największą atrakcja jest bez wątpienia Jezioro Pilchowickie z drugą co do wysokości i okresu powstania zaporą wodną w Polsce. Jest to znakomite miejsce do wypoczynku, wędkarstwa, i uprawiania sportów wodnych. Równie dużym zainteresowaniem cieszy się malowniczy odcinek Kolei Doliny Bobru.
W rejestrze zabytków widnieje dom murowano- drewniany, obecnie nr 122 [wpis nr 367/1071/J z 15.04.1991]. Zachował się też kościół filialny p.w. Matki Boskiej Bolesnej oraz zabudowania z końca XVIII w. i XIX w.
Przez terytorium wsi przebiega zielony zielony Szlak Zamków Piastowskich, niebieski niebieski Europejski Szlak Długodystansowy [E-3], Euroregionalny Turystyczny Szlak Rowerowy „Dolina Bobru” [ER-6] ER-6, niebieski szlak rowerowy łącznik będący łącznikiem ER-6 z obwodnicą Jeżowa Sudeckiego oraz powstały w 2008 r. szlak Na Koniec Świata Via Cervimontana prowadzący na koniec świata.
Sołectwo Marczów
W dolinie potoku Ośnej, ukryta pomiędzy wzniesieniami Pogórza Izerskiego, Kątnicą ( 379 m n p m), Włócznikiem ( 386 m n p m) i Łopatą ( 366 m n p m) od północy a Baranią Górą (309 m n p m) od południa, na wysokości 250 – 350 m n p m, leży długa łańcuchowa wieś Marczów, dawniej zwana Góraszka, Märzdorf am Bober, Mertzdorf, Mertinsdorf, (…).
Osada powstała we wczesnym średniowieczu, jednak pierwsze udokumentowane wzmianki pochodzą z 1315 r. Od 1416 r. została włączona do dóbr klasztoru Benedyktynek z Lubomierza i aż do sekularyzacji w 1810 r. jej historia były ściśle związane z klasztorem.
Po wojnie 30- letniej nastąpił bardzo intensywny rozwój osady. W 1707 r. na gruzach zniszczonej wówczas świątyni wzniesiono kościół p.w. św. Katarzyny Aleksandryjskiej. 5 kwietnia 1844r. urodził się tu Johannes Titz, budowniczy jednych z najsłynniejszych na świecie fisharmonii artystycznych. W początkach XIX w we wsi znajdowały się szkoła katolicka, młyn, browar, gorzelnia, 3 gospody, 3 warsztaty płóciennicze. Ludność zajmowała się głównie rzemiosłem, hodowlą owiec i sadownictwem.
Dzisiaj sołectwo Marczów zajmuje powierzchnię 1.271 ha i liczy 373 mieszkańców. Miejscowa ludność zajmuje się rolnictwem, jednak w większość pracuje poza wsią. Ozdobą osady jest odrestaurowany kościół filialny p.w. św. Katarzyny Aleksandryjskiej wraz z cmentarzem, ogrodzeniem i bramami, wpisane do rejestru zabytków: [wpis nr 357/1185/J z 18.01.1995]. Zachowały się na jego murach 3 kamienne epitafia z przełomu XVII w. i XVIII w., osiemnastowieczne barokowe wnętrze z drewnianym polichromowanym ołtarzem i amboną, drewnianym prospektem organowym i chrzcielnicą oraz liczne drewniane i kamienne figurki a także obrazy olejne. Przed kościołem znajdował się niegdyś pomnik Ku Czci Poległych w I wojnie światowej, obecnie na postumencie stoi figurka Matki Boskiej. Z czasów świetności pozostały liczne przydrożne kapliczki świadczące o klasztornej przeszłości osady.
Do dziś zachowało się ich blisko 50 w tym ta najstarsza, kamienna z 1686r. Ocalały również zabudowania z końca XVIII i XIX wieku. Między innymi wpisane do rejestru zabytków: Dwór, obecnie dom mieszkalny, nr 104: [wpis nr 365/906/J z 4.12.1987] oraz dom mieszkalny, nr 108: [wpis nr 366/907/J z 4.12.1987]. Nad rzeką w miejscu istniejącego już przed pięciuset laty młyna, dzisiaj prosperuje mała hydroelektrownia. Na wzgórzu Łopata znajduje się stanowisko archeologiczne „Babi Gródek” również będące pod ochroną [nr 193/ arch./ 65]. rzeka Bóbr
Przez osadę znajdującą się na terenie Parku Krajobrazowego Doliny Bobru przepływa, chętnie odwiedzana przez wędkarzy i kajakarzy, rzeka Bóbr. Ponadto przebiega tędy żółty szlak prowadzący z Nowego Lądu do Świerzawy oraz rozpoczyna się biegnący dalej w kierunku Przeździedzy czarny szlak prowadzący do Płoszczyny, gdzie kończy się w zetknięciu z niebieskim Europejskim Szlakiem Długodystansowym [E-3]. Niegdyś chętnie uczęszczana była również „Śliwkowa Ścieżka” prowadząca tu z Wlenia. Przechodzi ona w malowniczym zakolu Bobru, przy urwisku skalnym ( 300 m n p m) zwanym „Marczowską Skałą” lub „Lorelei”. Dawniej był tu punkt widokowy na miasto pod którym stała figurka rusałki Lore Lay, obecnie miejsce nieco zapomniane i mocno zaniedbane.
Marczów
Sołectwo Bełczyna
W Górach Kaczawskich na wysokości 330 – 375 m. n.p.m. pomiędzy wzniesieniami Czaple Gniazdo (375 m. n.p.m.), Sołtysia Czuba (463 m. n.p.m.), Gajowa (390 m. n.p.m.) a Ostrzycą Proboszczowicką (501 m. n.p.m.), w dolinie potoku Chełstu, leży niewielka wieś Bełczyna, dawniej zwana: Suzinów, Süssenbach, Suzinach, (…)
Pierwsze wzmianki o osadzie pochodzą z XII w. i wiążą się z powstaniem kasztelani wleńskiej. Położona na trasie pomiędzy zamkami Lenno a Grodziec u stóp Ostrzycy wieś często gościła rycerzy, handlarzy i wędrowców. Od XV w. jest wymieniana jako własność klasztoru Benedyktynek z Lubomierza. Po kasacie w 1810 r. wchodzi w obręb Bystrzycy. W 1813 r. w okolicach Bełczyny doszło do potyczki wojsk Napoleona z Rosjanami. Po przebytych walkach wieś podupadła. W XIX wieku znajdowała się tu szkoła ewangelicka i wiatrak, ludność zajmowała się głównie hodowlą bydła i owiec oraz rzemiosłem.Obecnie sołectwo zajmuje powierzchnię 485 ha i zamieszkiwane jest przez 96 mieszkańców. Większość zabudowań to duże gospodarstwa z XIX w. i początków XX w. Niestety znaczna ich część popadła w ruinę.
W centrum wsi stoi pomnik zgodnie z wyrytym napisem na kolumnie poświęcony jest poległym w latach 1813-1913, więc od wojen napoleońskich poprzez walki narodowo wyzwoleńcze XIX i początku XX wieku. Na jego kolumnie wykuto napis: „Gott war mit uns – Ihm sei die Ehre 1813 – 1913” co w tłumaczeniu znaczy: „Bóg był z nami – Bądź mu chwała 1813 – 1913„.
Jesienią 2011 roku na poddaszu nieczynnej już remizy OSP w Bełczynie odnaleziono dwie tablice upamiętniające żołnierzy poległych w I wojnie światowej.
Przez terytorium wsi przebiega zielony zielony Szlak Zamków Piastowskich, czerwony szlak czerwony „Dzwonkowa Ścieżka” nazwana tak po tym jak przemierzali ją trędowaci, sygnalizując przemarsz dzwonkami oraz żółty szlak żółty.
Mimo sporych walorów widokowych nie rozwija się tutaj turystyka. Miejscowa ludność utrzymuje się głównie z rolnictwa, pracy w okolicznych miejscowościach oraz w niewielkim stopniu z działalności pozarolniczej.
Ostrzyca Proboszczowicka
Ostrzyca Proboszczowicka zwana jest również: Ostrą Górą, Szczytnicą, Śląską Fuji-Yamą. Wznosi się na wysokość 500,9 m. n.p.m., natomiast wysokość samego bazaltowego stożka powstałego w wyniku wypływu lawy, wynosi 76 m. Z wierzchołka roztacza się rozległy widok na panoramę Gór Kaczawskich, Pogórza Kaczawskiego, Karkonoszy i Góry Izerskich. Już w starych kronikach pisano, że na jej szczycie „…można zrzucić ze stóp kurz dnia codziennego i doskonałym leśnym powietrzem odświeżyć ciało i ducha”.
- W 1839 r. Fryderyk F. Prentzel wzniósł w połowie drogi na szczyt, niewielkie schronisko. Wejście na wzgórze ułatwiało 445 bazaltowych schodków przy których znajdowały się poręcze, gdzie niegdzie stały kamienne ławki a punkt widokowy został otoczony barierkami.
- 21 grudnia 1926 roku wzniesienie zostało uznane, przez ówczesne władze niemieckie, za obszar chroniony.
- W 1944 roku wojska niemieckie potraktowały górę za strategiczną, umocniły ją linią okopów, a w celu odsłonięcia przedpola wycięto część drzewostanu.
- Po 1945 roku ukrywali się tutaj walczące z władzą ludową oddziały partyzanckie Czarnego Janka.
- W 1959 r. archeolodzy stwierdzili istnienie tu śladów osadnictwa wczesnośredniowiecznego. Mówi się o prasłowiańskim ośrodku kultu Słońca.
- 31.01.1962 roku Minister Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego /rozporządzeniem Nr 19 Poz. 81/ utworzył Rezerwat Przyrody Ostrzyca Proboszczowicka (3,81 ha). Głównie dla zachowania reliktu trzeciorzędowego wulkanu z unikatowymi w Polsce gołobrzeżami bazaltowymi i ochrony roślinności naskalnej porastającej szczytową część wzgórza.
Gmina Wleń
Początki osadnictwa na terenach zajmowanych obecnie przez gminę Wleń są bardzo odległe. Świadczą o tym przeprowadzane w XX w. badania archeologiczne, których wynikiem było (między innymi) odnalezienie w Radomicach monet z czasów rzymskich, w Marczowie – siedziby Prasłowian, czy na pobliskiej Ostrzycy ośrodka kultu słońca. Pierwsze zapiski pochodzą z X w. naszej ery i wspominają o grodzisku na Górze Zamkowej. To ów gród stał się centrum rozwoju okolicy. Za panowania Piastów został podniesiony do rangi kasztelanii i stawiany na równi z największymi śląskimi grodami.
Początki Wlenia
W drugiej połowie XII w. zamek – jako pierwszy na ziemiach polskich – uzyskał konstrukcję murowaną. Kilka lat przed tym wydarzeniem pojawiły się pierwsze zapiski o powstaniu, u podnóża Góry Zamkowej, większej osady o nazwie Brzozowo vel Birkenau, która to osada w 1214r. uzyskała prawa miejskie, nadane przez Henryka Brodatego.
W 1268r. kolejny z władców śląskich, Bolesław Rogatka, utworzył tu tzw. okręg sądowy, w skład którego weszły: Bystrzyca, Nielestno, Pilchowice i Strzyżowiec. Można to uznać za początki gminy.
Po śmierci ostatniego z rodu Piastów, księcia Bolka II (który zmarł bezpotomnie 28 lipca 1368 roku), wdowa po nim – księżna Agnieszka – odsprzedała kasztelanię wleńską rodzinie von Zedlitz. Od tej pory na wieki stała się ona własnością prywatną. Została również uzależniona od korony czeskiej. Peryferyjna dzielnica, mocno oddalona od Pragi, nie rozwijała się już tak dynamicznie.
Najazdy husytów
W początkach XV wieku dotarły tu oddziały zwolenników czeskiego reformatora Jana Husa. Zamek Lenno stawił czoła najeźdźcom i jako jedyny na ich drodze odparł długotrwałe oblężenie. Okoliczne wsie jednak nie miały takiego szczęścia, a i miasto zostało splądrowane i podpalone.
Religia
W 1526 roku ziemie śląskie przeszły we władanie dynastii Habsburgów (Austria). Napływ ludności niemieckiej na tereny zajmowane obecnie przez gminę Wleń był tak duży, iż w krótkim czasie zajęto kościoły i szkoły, czyniąc je ewangelickimi.
Początek XVII wieku obfitował w kolejne spory na tle religijnym. Okres wojny trzydziestoletniej przyniósł wielkie zniszczenia. Przez okolicę przetaczały się na przemian to wojska cesarskie, to szwedzkie, czyniąc przy tym wielkie straty.
Zdobycie zamku
W marcu 1637 roku dragoni dokonali przymusowej rekatolicyzacji ludności. W 1646 r. generał Montecucoli zdobył zamek, po czym nakazał go wysadzić „…by już nigdy nie stawiał oporu”. Później zniszczył również nadbobrzańską osadę, a w dalszej drodze złupił okoliczne wsie.
Po zakończeniu tzw. trzech wojen śląskich, toczonych pomiędzy Austrią a Prusami, w 1763 roku zostało podpisane porozumienie, na mocy którego cały Śląsk przeszedł pod panowanie pruskie.
Od 1809 roku administrację we Wleniu sprawowali burmistrz i rada miejska, mianowani przez właścicieli zamku i okolicznych ziem.
Zaledwie kilka lat później przez terytorium gminy przeszły wycofujące się wojska Napoleona. W mieście nad Bobrem doszło do bitwy z wojskami rosyjskimi. Zginęło w niej wielu dzielnych żołnierzy z obu toczących bój armii. Poległo również wielu mieszkańców. Miasto znowu zostało spalone. Ucierpiały także okoliczne wsie. Czas żałoby nie trwał jednak długo. Już kilka lat po krwawych wydarzeniach z 1813 roku Wleń odrodził się jak Feniks z popiołu. Do gminy przybyli nowi osadnicy. Odbudowano kościół, ratusz, szkołę, wiele domów i kamienic. Do tętniącej życiem doliny ściągnęli kupcy, rzemieślnicy i fabrykanci. W przyległych wsiach powstały nowe gospodarstwa.
Sanatorium we Wleniu
Pod koniec XIX wieku dostrzeżono walory uzdrowiskowe Wlenia. Powstał Zakład Wodoleczniczy (Sanatorium Wleń).
Wielka powódź
Po wielkiej powodzi z 1897 roku zapadła decyzja o budowie zbiornika retencyjnego w Pilchowicach. Decyzja ta przyniosła kolejne ożywienie regionu. W wyniku budowy tamy ukształtowało się jezioro o powierzchni 240 ha, a pod zaporą uruchomiono nowoczesną hydroelektrownię. Powstała również linia kolejowa łącząca Jelenią Górę z Lwówkiem Śląskim.
Wojna światowa
Pierwsza wojna światowa przeszła bez większego echa – front był daleko, a okres międzywojenny przyniósł spowolnienie gospodarcze.
Podczas II wojny światowej nie prowadzono na tych terenach większych działań. Dopiero w kwietniu 1945 roku, gdy dalsze losy wojny zostały już przesądzone, w całej okolicy zawrzało. Rozpoczęto szereg działań dywersyjnych, mających na celu utrudnienie wojskom polsko-radzieckim zajęcia tych ziem. Mimo to w maju 31 Armia Radziecka wkroczyła do Wlenia. Wycofujące się oddziały niemieckie zniszczyły co ważniejsze budynki, mosty, tunele. Cudem udało się ocalić przed wysadzeniem zaporę.
Porozumienie poczdamskie spowodowało zmianę granic Polski. Śląsk, a wraz z nim gmina Wleń, wróciły do Macierzy. Wkrótce po tym nastąpiło przymusowe wysiedlenie ludności niemieckiej. Do gminy przybyli osadnicy ze Wschodu. Komisja Ustalania Nazw Miejscowości zajęła się zatwierdzaniem nazewnictwa miasta i sołectw. W maju 1946 roku ustalono również ich granice.
PRL we Wleniu
Okres PRL-u był bardzo niekorzystny; szczególnie dla zabytków. Wszystkie pałace i folwarki zostały zamienione w PGR-y. Ogólne przyzwolenie do niszczenia pozostałości po „tamtych czasach i ludziach” przyniosło katastrofalny efekt. Dopiero po zmianie ustroju w latach dziewięćdziesiątych, nowi właściciele powoli przywracają do stanu świetności obiekty, które przetrwały.
Gmina Wleń obecnie
Obecnie Gmina Wleń liczy 3.872 mieszkańców (dane z maja 2024 r) i zajmuje powierzchnię 86 km2 z czego blisko 35% stanowią lasy. Położenie Gminy na pograniczu Pogórzy Izerskiego i Kaczawskiego wiąże się z zróżnicowaną rzeźbą terenu. Liczne pagórki i doliny, wzniesienia i wąwozy, poprzecinane górskimi potokami stwarzają wyjątkowy mikroklimat i zapewniają niepowtarzalne widoki. Co pozwala wiązać przyszłość z rozwojem turystyki.
Położenie gminy Wleń
Gmina w 70 % leży w granicach Parku Krajobrazowego Doliny Bobru, którego osią jest rzeka Bóbr. W 1962 roku na pobliskiej Ostrzycy utworzono Rezerwat Przyrody. Głównie dla zachowania reliktu trzeciorzędowego wulkanu z unikatowymi w Polsce gołoborzami bazaltowymi i ochrony roślinności naskalnej porastającej szczytową część wzgórza.
Rezerwaty przyrody
W 1994 roku powstaje Rezerwat Przyrody Góra Zamkowa nad Wleniem, ma na celu ochronę cennych gatunków roślin oraz zabytków kultury materialnej. Ścieżki po rezerwacie prowadzą wśród niezwykle ciekawych grądów zboczowych a podczas wędrówki można obserwować rośliny chronione m.in. czosnek niedźwiedzi, lilię złotogłów, śnieżycę wiosenną czy bluszcz pospolity. Oba te rezerwaty wchodzą w skład obszarów chronionych programu Natura 2000, pod nazwą Ostrzyca Proboszczowicka oraz Ostoja Nad Bobrem.
Szlaki turystyczne
Zróżnicowane ukształtowanie obszaru gminy sprzyja uprawianiu turystyki. Przez jej terytorium przebiega powstały w 2008r szlak Via Cervimontana prowadzący na koniec świata, niebieski Europejski Szlak Długodystansowy [E-3], (Atlantyk – Morze Czarne), zielony Szlak Zamków Piastowskich, żółty szlak prowadzący z Nowego Lądu, przez Lwówek Śląski, tereny gminy Wleń, Okole do Świerzawy, czarny szlak prowadzący z Marczowa do Płoszczycy, gdzie kończy się w zetknięciu z [E-3], oraz Euroregionalny Turystyczny Szlak Rowerowy „Dolina Bobru” [ER-6]. Przebiega również wychodząca z miasta ścieżka dydaktyczna wiodąca śladami Św. Jadwigi na zamkowe wzgórze, ścieżka przyrodniczo – dydaktyczna Góra Gniazdo oraz nieco zapomniana „Śliwkowa Ścieżka” prowadząca do Marczowa.
Sołectwo Łupki
W obecnym kształcie wieś powstała w wyniku zmian terytorialnych po 1946 r. Połączono wówczas trzy osady, nadając im wspólną nazwę. Na dzień dzisiejszy, trzy osady składające się na wieś Łupki liczą 748 ha i zamieszkuje je 175 mieszkańców.
Najbogatszą historią cieszy się część wsi zwana obecnie Łupki-Zamek, a dawniej: Wleński Gródek, Lenno, Lehnhaus, Lähnhaus, Valan Castellum (…).
Osada ta położona na Górze Zamkowej (360 m. n.p.m.) już w X wieku była grodem obronnym, podniesionym do rangi kasztelanii przez Bolesława III Krzywoustego w 1108 r. Wymienianym w bulli papieża Hadriana IV z 22.IV.1155 r. i stawianym na równi z największymi śląskimi grodami. Pod koniec XII wieku, za panowania Bolesława I Wysokiego, rozpoczęto tu budowę pierwszego na ziemiach polskich murowanego zamku, przy którym w 1536 r. powstała osada Wleński Gródek. Zamek często zmieniał właścicieli i kształt, był rozbudowywany i wielokrotnie oblegany, aż do 06.IX.1646 r. kiedy to po opuszczeniu przez Szwedów został wysadzony i od tego czasu pozostaje w ruinie. W 1653 r. dobra zamkowe wraz z ruinami kupił płk. Adam von Koulhas i na podzamczu rozpoczął budowę zespołu pałacowego. Następnie 5 V 1662 r. w miejscu starej, a zniszczonej w wojnie 30- letniej kaplicy grodowej, o której istnieniu wiadomo było już w 1169 r. położył kamień węgielny pod budowę nowego kościoła p. w. św. Jadwigi, wykorzystując przy tym pozostałości starej budowli. Nad wejściem do kościoła fundator wmurował kartusz herbowy i tablicę fundacyjną. Po śmierci pułkownika posiadłość przejął jego syn, by w 1728 r. sprzedać całość rodzinie von Grunfeld. Kolejnymi właścicielami były rodziny von Temsky i – od 1842 r. – von Haugwitz. Przez lata dobra pałacowe zostały mocno rozbudowane, utworzono park i ogród. Jednak żadna z rodzin nie podjęła się odbudowy zamku. W czasie II wojny kompleks srodze ucierpiał.
Po wojnie w pałacu utworzono sanatorium PKP, natomiast przyległe zabudowania nie zostały zagospodarowane i z czasem popadły w ruinę. Dopiero na przełomie ostatnich wieków pałac zyskał nowego właściciela i powoli odzyskuje dawną świetność.
Łupki I dawniej: Okap, Schieffer, (…) i Łupki II dawniej: Okap, Karlsthal (…) położone w dolinie potoku Jamnej, na wysokości 240-290 m. n.p.m. pomiędzy Górą Zamkową (360 m. n.p.m.), Górą Gniazdo (445 m. n.p.m.) a Górą Radziej (349 m. n.p.m.) i Górą Stróżną (366 m. n.p.m.).
Pierwsze wzmianki pochodzą z XVII- XVIII wieku, osada przynależała do dóbr zamkowych. Był tu młyn wodny (zachowany do dziś w stanie ruiny) oraz kuźnia, folusz i szkoła ewangelicka. Jednak na miejscu dzisiejszych Łupek II początki osadnictwa datowane są (na podstawie badań archeologicznych) na XIII-XIV wiek.
Największą ilość turystów przyciągają ruiny zamku, które – chociaż w opłakanym stanie technicznym – cieszą się niesłabnącą popularnością. Z baszty rozciąga się wspaniały widok na miasto Wleń i panoramę Karkonoszy. Atrakcją jest również, zachowany do dziś w dobrym stanie, urokliwy kościół p. w. św. Jadwigi, a przy nim kaplica grobowa rycerza Hansa Heinricha von Close i jego żony Marty (z domu Casparini), właścicieli pałacu książęcego Gościradz (Kleppelsdorf) i okolicznych ziem. W skromnym wnętrzu kościoła znajduje się rzeźbiony ołtarz główny z początku XVII w., a obok w krypcie dwa sarkofagi rodziny von Grunfeld, oparte na orłach ciosanych w piaskowcu. Wokół świątyni pozostałości starego cmentarza katolickiego, z dobrze zachowanymi tablicami nagrobnymi. Cmentarz ewangelicki znajdował się w drugiej części wsi (przy drodze do Kleczy), dziś została po nim tylko pamięć nielicznych mieszkańców. Na zamkowym wzgórzu stoi również pomnik barona von Grunfelda, wykonany przez Johanna Gottfrieda Schadow, twórcę m. in. kwadrygi na Bramie Brandenburskiej. Schodząc do Wlenia zielonym szlakiem napotykamy krzyż pojednania. Jest on o tyle wyjątkowy, iż posiada ryta dwóch narzędzi: sztyletu i topora.
We wpisie do rejestru zabytków widnieją: Gródek- „Lenno” wraz z kaplicą p.w. św. Jadwigi, [wpis: 361/339 z dn. 13.11.56]. Ruina zamku „Lenno”, [wpis: 388/968 z 13.11.1961]. Zespół pałacowy „Wleński Gródek” – pałac, pawilon ogrodowy i gołębnik [wpis: 393/869/J z 10.05.1985] oraz park przypałacowy [wpis: 394/526/J z 15.06.1979].
Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 12.09.1994r. /MP Nr 51 poz. 434 z 1994r./ utworzono Rezerwat Przyrody Góra Zamkowa nad Wleniem, mający na celu ochronę cennych gatunków roślin oraz zabytków kultury materialnej. Ścieżki rezerwatu prowadzą wśród niezwykle ciekawych grądów zboczowych, a podczas wędrówki można obserwować rośliny chronione, m.in. czosnek niedźwiedzi, lilię złotogłów, parzydło leśne, gnieźnika leśnego i bluszcz pospolity.
W okolicach zachowało się wiele miejsc działalności człowieka z wczesnych okresów historycznych. Po eksploatacji złota do dziś pozostały sztolnie. Zachowały się również liczne kamieniołomy. Obszar należy do najciekawszych geologicznie na Pogórzu Izerskim. Skały tworzą tutaj kilka interesujących odsłonek. Do najbardziej atrakcyjnych należą diabazowe lawy poduszkowe, w których występuje m. in. piryt. Przy drodze do Kleczy można zaobserwować unikatową oddzielność słupową bazaltu, gdzie słupy o średnicy do 30 cm, ustawione prostopadle do powierzchni stygnięcia lawy, układają się na kształt gałęzi świerka – obiekt ten już w okresie przedwojennym objęty był ochroną, a od 13 maja 1994 r. ponownie zakwalifikowany jako pomnik przyrody nieożywionej [Rozp. Nr 19/94 Woj. Jel.].
Latem okolica zachęca do wycieczek pieszych i rowerowych a zimą do uprawiania narciarstwa biegowego. Przez jej terytorium przebiega zielony Szlak Zamków Piastowskich i żółty szlak prowadzący z Nowego Lądu, przez Lwówek Śląski, tereny gminy Wleń, Okole do Świerzawy oraz ścieżka dydaktyczna „Świętej Jadwigi” prowadząca z zamkowego wzgórza do miasta i ścieżka dydaktyczna Góra Gniazdo.
Dolina Bobru
Strona internetowa „Dolina Bobru” – www.dolinabobru.info powstała w wyniku rozbudowy strony „Gmina Wleń – Historia i Turystyka”. Od początku, czyli od 2009 r. jest to projekt stworzony przez pasjonata, miłośnika regionu, jego historii, kultury i walorów turystycznych, a jednocześnie radnego Rady Miasta i Gminy Wleń i redaktora naczelnego serwisu Lwówecki.info Marka Krzysztofa Dral.
Dolina Bobru
Mikroregion położony w Sudetach Zachodnich, oddziela dwa mezoregiony: Pogórze Izerskie od Pogórza Kaczawskiego. Osią Doliny Bobru jest rzeka Bóbr na odcinku pomiędzy Jelenią Górą, Siedlęcinem, Pilchowicami, Wleniem, Marczowem, Lwówkiem Śląskim, Rakowicami, Żerkowicami a Bolesławcem.
W skład mikroregionu wchodzi Park Krajobrazowy Doliny Bobru, sieci Natura 2000: Ostoja nad Bobrem, Góra Wapienna i Żerkowie Skała, Rezerwat Przyrody Góra Zamkowa nad Wleniem.
Rzeka Bóbr
Rzeka Bóbr jest największym lewobrzeżnym dopływem Odry. Jej źródła znajdują się w czeskich Karkonoszach na wysokości 780 m n.p.m. w miejscowości Bobrowy Stok. Całkowita długość rzeki to 271,1 km, w tym na terenie Polski 269,6 km. Poprzez ukształtowanie terenu, po jakim przepływa, uznawana jest przez wielu za jedną z najpiękniejszych rzek w Polsce.
Okolice rzeki Bóbr stanowią świetne miejsce na letni wypoczynek. Piękne, zielone tereny, czyste, nieskażone powietrze, leśne i górskie ścieżki poprzecinane są licznymi szlakami turystycznymi, szum wody i piaszczyste plaże – cóż więcej potrzeba do szczęścia?
Park Krajobrazowy Doliny Bobru
Jest obszarem ochrony flory i ekosystemów nieleśnych parku i jego otuliny, niemal w całości (98%) położony jest w zlewni rzeki Bóbr. Ma na celu ochronę wartości historycznych, kulturowych i przyrodniczych, które stanowią atrakcyjne walory dla rozwoju turystyki i rekreacji. Centralną częścią PKDB jest gmina Wleń.
Rezerwat Przyrody Góra Zamkowa
Ma na celu ochronę cennych gatunków roślin oraz zabytków kultury materialnej. Ścieżki po rezerwacie prowadzą wśród niezwykle ciekawych grądów zboczowych a podczas wędrówki można obserwować rośliny chronione m.in. czosnek niedźwiedzi, lilię złotogłów, parzydło leśne, irgę czarną, berberys zwyczajny, gnieźnika leśnego czy bluszcz pospolity.
