Spływy kajakowo- pontonowe. Szlak wodny rzeką Bóbr

Posted on 2024-06-012024-06-01 by Marek Dral

Rzeka Bóbr na teren Gminy Wleń wkracza w obszarze jeziora pilchowickiego. Zbiornik ten o powierzchni 240 ha jest wspaniałym akwenem do uprawiania sportów wodnych. W sezonie letnim pływa tu statek wycieczkowy, coraz częściej spotykać można żaglówki, nie brakuje też motorowodniaków, jednak najchętniej szczególnie „niedzielni turyści” przemierzają jezioro w kajakach, czy też na rowerach wodnych. Za zaporą wodną rzeka jest wymarzonym szlakiem kajakowo- pontonowym. Najczęściej przepływany odcinek z Nielestno do Wlenia (Pole namiotowe) i dalej do Marczowa (jaz hydroelektrowni) dostarcza niezapomnianych wrażeń. Tuż za jazem wodnym rzeka opuszcza gminę Wleń. A kajakarze zazwyczaj przygodę kończą w Lwówku Śląskim.

( . . . )

197,4 – Wrzeszczyn – elektrownia wodna (EW), przenoska (L) brzegiem 240 m. Tuż za zaporą mocny nurt, spadek rzeki i głazy w nurcie. Przy spuście wody z elektrowni zachować szczególną ostrożność – występują warkocze, mocne cofki i nurt o zmiennym kierunku. Dalej nurt zanika.

. . .

196,3 – Jezioro Pilchowickie – zniszczony jaz, przenoska (P) 50 m.Uwaga! Strome brzegi. Wpływamy na jezioro, trzymając się lewego brzegu.
196,1 – ujście rz. Kamienicy (L).
192,5 – Stanica wodna Jeleniogórskiego WOPR (L).
192,2 – zapora Elektrowni Pilchowice (JEW).Uwaga! Nie wolno dopływać do zapory na odległość mniejszą niż 200 m. Ponieważ przenoska przez zaporę możliwa jest jedynie z prawego brzegu przy dobiciu do brzegu w odległości co najmniej 200 m przed zaporą, a wyjście jest bardzo strome i uciążliwe oraz niebezpieczne i długość przenoski wynosi około 800 m – nie poleca się takiego wariantu. Zaleca się przybicie do lewego brzegu do pomostu przystani JWOPR i tam zorganizowanie przewózki kajaków / pontonów poniżej Pilchowic, np. do Nielestna.
190,7 – jaz fabryki tektury, przenoska (L) 30 m.
189,8 – Pilchowice – most na drodze do Maciejowca.
189,0 – Jaz rzeczny, odpływ do elektrowni Pilchowice II, przenoska (L) 40 m.
Uwaga. Z uwagi na liczne jazy i konieczność częstego przenoszenia kajaków czy pontonów, tradycyjnym miejscem na rozpoczęcie spływów jest Nielestno !!!

186,9 – Nielestno – most kolejowy na trasie Jelenia Góra – Wleń. Poniżej przystanku PKP miejsce wodowania kajaków / pontonów (L). Od tego miejsca rzeka pomimo charakteru górskiego jest spokojniejsza, nurt miejscami słabszy, jednak ciągle kajakarze muszą mieć się na baczności, bo Bóbr ciągle sprawia niespodzianki nie dość uważającym i czujnym wodniakom.
Stalowy most na rzece łączący prawo i lewo brzeżną część Nielestna. Przy moście miejsce wodowania kajaków / pontonów (L).
Z prawej wpływa Chrośnicki Potok, który jeszcze niedawno wpływał pod „prąd” Bobu. W czasach wezbrań wody Bóbr wtłaczał swoje wody w koryto Chrośnickiego Potoku, powodując lokalne podtopienia. Niedawno wykonano w tym miejscu ogromne prace ziemne budując zakrzywiona ostrogę korygującą ciek Chrośnickiego Potoku. Ta nowa budowla hydrotechniczna utworzyła dobre miejsce na wodowanie kajaków czy pontonów na prawym brzegu, przy powstałym placyku, doskonale nadającym się na postój samochodów. Rzeka z lekkim nurtem, szeroka, o odpowiedniej głębokości.
183,8 – Wleń – betonowy most na drodze Jelenia Góra – Lwówek Śląski.
183,1 – Wleń – pole namiotowe (P). Dobre miejsce na wodowanie kajaków czy pontonów
178,1 – Marczów – betonowy most na drodze do Przeździedzy, Przed mostem po prawej stronie zrobione drewniane schody pomagające wyciągnąć na brzeg kajaki lub pontony. Tuż za mostem jaz. (P) 60 m.

Rzeka opuszcza teren gminy Wleń

174,6 – Dębowy Gaj – jaz, przenoska przed jazem po prawej stronie (P) 150 m.
173,5 – Sobota – most na drodze do Dębowego Gaju.Uwaga! Most z jednym przęsłem. Po prawej stronie przęsła przy niższym stanie wody mogą wystawać metalowe pręty starej konstrukcji zatopionego mostu. Starać się płynąć lewš stroną co nie jest łatwe ze względu na nurt rzeki pchający nas na stronę prawą. Kilkaset metrów za tym mostem często zdarzają się wywrócone drzewa a rzeka w tym miejscu przyśpiesza więc trzeba mieć się na baczności.
167,2 – Lwówek Śląski – jaz przenoska (P) 40 m.
Po lewej stronie ułożone nowe wały przeciwpowodziowe z granitu. Wychodzimy na brzeg po prawej stronie przed jazem gdzie kończymy jednodniowy spływ do Lwówka Śląskiego.

( . . . )

Opracował: Andrzej Mateusiak – Jelenia Góra, opublikowane za PTTK o/ Jelenia Góra

Korekta trasy spływów kajakowo- pontonowych: Cezary Miklas

Sołectwo Nielestno

Posted on 2024-05-232024-05-24 by Marek Dral

Niewielka wieś położona u ujścia Chrośnickiego Potoku (dawniej Lipki) do Bobru, pomiędzy górą Gniazdo (445 m. n.p.m.) a wzniesieniami Dworów (404 m. n.p.m.), na wysokości 230- 250 m. n.p.m. dawniej zwana: Nałęczno, Waltersdorf, Walterßdorff, Neleztn, (…).

Pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z 1217 r. Jednak, niektóre źródła podają, iż nad wejściem do tutejszego „zamku” był kamień z wyrytą datą 1163, którą to przyjmują za początki siedziby rodów. Wspomniany „zamek” został ostatecznie zniszczony podczas wojny 30- letniej.

Pierwszymi znanymi właścicielami osady była rodzina von Redern. W XVI w. dobra przejął Adam von Giersdorf, który w 1603 r. rozpoczął nad rzeką budowę okazałego dworu. Niespełna 200 lat później majątek przechodzi w ręce rodu von Kottulinsky`ch a później w posiadanie hrabiny Teresy von Hoyos- Springstein, która to w 1803 r. dokonuje pierwszej przebudowy pałacu. We wsi znajdował się wówczas folwark, szkoła katolicka, browar i młyn wodny. Mieszkańcy żyli głównie z rzemiosła, hodowli merynosów i prac w rezydencji. Od 1865 r. pieczę nad Waltersdorf przejmuje porucznik Theodor Thamm i w 1869 r. dokonuje kolejnej przebudowy dworu. W latach 1886 – 1894 r. posiadłość była własnością majora Albrechta von Martwitza. W 1895 r. majątek liczący już ponad 440 ha, kupił Paul Methner, którzy to w 1897 r. po raz ostatni zmienili kształt pałacu nadając mu dzisiejszy wygląd. Następnie dobra w Nielestnie należały do Gottharda Methner być może jego syna, wymienionego w księgach adresowych z lat 1921-1930. W 1937 r. jako właścicielka włości o powierzchni 390 ha wymieniana jest Elisabeth Methner. Po drugiej wojnie światowej dobra rodziny Methner zostały upaństwowione.

Przez stulecia Nielestno było siedzibą zamożnych rodów władających znacznym majątkiem ziemskim, jednak sama osada nie rozwinęła się zbytnio.

W latach 1944 / 1945 pałac służył, jako szpital (sanatorium) dla żołnierzy niemieckiej marynarki wojennej, następnie, aż do 1948 roku jako szpital dla żołnierzy rosyjskich i polskich.

W ostatnich latach XIX w. naprzeciw stacji kolejowej rozpoczęto eksploatację złota. Jednak działania wojenne i niewielkie pokłady złoża przyczyniły się do szybkiego zakończenia prac.

W lutym 1949 r. w starych sztolniach powstaje „Kopalnia Rud Metali Nieżelaznych Grupa nr 7 we Wleniu”, której założycielami byli: W. Kamysznikow i J. Pierścionek. Do pracy zatrudnili ponad 100 pracowników. Wydobytą rudę uranu transportowano do Ogorzelca i Miedzianki. Jednak zasoby rudy były niewielkie, a ich jakość bardzo niska. W związku z powyższym wiosną 1951 roku kopalnia uranu została zamknięta.

W pałacu po 1945 r. utworzono Dom Pomocy Społecznej (DPS), który od lat siedemdziesiątych jest domem dla osób niepełnosprawnych intelektualnie.

Obecnie sołectwo zajmuje powierzchnię 335 ha w większości to tereny leśne. Zamieszkuje tu 307 mieszkańców z czego znaczną część stanowią pensjonariusze DPS, który nadal mieści się w zabytkowym pałacu [wpis do rej. zabytków 363/974 z 11.05.1963] otoczonym parkiem z wiekowym drzewostanem [wpis do rej. zabytków 364/524/J z 15.06.1979]. Świadkami historii pozostają dwa łacińskie krzyże pojednania wykute piaskowcu: jeden na terenie folwarku w pobliżu Pomnika Ofiar I Wojny Światowej z słabo widocznym rytem noża a drugi z rytem kuszy znajduje się przy polnej drodze do Strzyżowca. Zachowały się tu również zabudowania z XIX w.

Osada leży w granicach Parku Krajobrazowego Doliny Bobru na trasie z Jeleniej Góry do Wlenia. Przebiega tędy droga powiatowa [2491D] oraz uruchomiona w 1909 roku, malownicza linia kolejowa Doliny Bobru (niem. Bobertalbahn), która pod wzniesieniami Dworów prowadzi przez jeden z trzech tuneli (154 m.) na tej trasie.

Przez Nielestno płynie leniwie, chętnie odwiedzana przez wędkarzy i kajakarzy, rzeka Bóbr. Jej wodami, poprzez kanał derywacyjny, zasilana jest również niewielka hydroelektrownia o nieco mylącej nazwie Pilchowice II. Oficjalnie otwarta została 13 października 1927 roku. W jej wnętrzu znajdują się trzy generatory synchroniczne produkcji AEG z 1927 r. o łącznej mocy 0,824 MW, moc osiągalna to 0,600 MW.

Ponadto przez wieś przechodzi Euroregionalny Turystyczny Szlak Rowerowy „Dolina Bobru” [ER-6] ER-6. Niestety pomimo położenia przy uczęszczanej trasie i posiadaniu wielu walorów przyrodniczo- krajobrazowych osada nie posiada jeszcze miejsc noclegowych.

Sołectwo Marczów

Posted on 2024-05-232024-05-24 by Marek Dral

W dolinie potoku Ośnej, ukryta pomiędzy wzniesieniami Pogórza Izerskiego, Kątnicą ( 379 m n p m), Włócznikiem ( 386 m n p m) i Łopatą ( 366 m n p m) od północy a Baranią Górą (309 m n p m) od południa, na wysokości 250 – 350 m n p m, leży długa łańcuchowa wieś Marczów, dawniej zwana Góraszka, Märzdorf am Bober, Mertzdorf, Mertinsdorf, (…).

Osada powstała we wczesnym średniowieczu, jednak pierwsze udokumentowane wzmianki pochodzą z 1315 r. Od 1416 r. została włączona do dóbr klasztoru Benedyktynek z Lubomierza i aż do sekularyzacji w 1810 r. jej historia były ściśle związane z klasztorem.

Po wojnie 30- letniej nastąpił bardzo intensywny rozwój osady. W 1707 r. na gruzach zniszczonej wówczas świątyni wzniesiono kościół p.w. św. Katarzyny Aleksandryjskiej. 5 kwietnia 1844r. urodził się tu Johannes Titz, budowniczy jednych z najsłynniejszych na świecie fisharmonii artystycznych. W początkach XIX w we wsi znajdowały się szkoła katolicka, młyn, browar, gorzelnia, 3 gospody, 3 warsztaty płóciennicze. Ludność zajmowała się głównie rzemiosłem, hodowlą owiec i sadownictwem.

Dzisiaj sołectwo Marczów zajmuje powierzchnię 1.271 ha i liczy 373 mieszkańców. Miejscowa ludność zajmuje się rolnictwem, jednak w większość pracuje poza wsią. Ozdobą osady jest odrestaurowany kościół filialny p.w. św. Katarzyny Aleksandryjskiej wraz z cmentarzem, ogrodzeniem i bramami, wpisane do rejestru zabytków: [wpis nr 357/1185/J z 18.01.1995]. Zachowały się na jego murach 3 kamienne epitafia z przełomu XVII w. i XVIII w., osiemnastowieczne barokowe wnętrze z drewnianym polichromowanym ołtarzem i amboną, drewnianym prospektem organowym i chrzcielnicą oraz liczne drewniane i kamienne figurki a także obrazy olejne. Przed kościołem znajdował się niegdyś pomnik Ku Czci Poległych w I wojnie światowej, obecnie na postumencie stoi figurka Matki Boskiej. Z czasów świetności pozostały liczne przydrożne kapliczki świadczące o klasztornej przeszłości osady.

Do dziś zachowało się ich blisko 50 w tym ta najstarsza, kamienna z 1686r. Ocalały również zabudowania z końca XVIII i XIX wieku. Między innymi wpisane do rejestru zabytków: Dwór, obecnie dom mieszkalny, nr 104: [wpis nr 365/906/J z 4.12.1987] oraz dom mieszkalny, nr 108: [wpis nr 366/907/J z 4.12.1987]. Nad rzeką w miejscu istniejącego już przed pięciuset laty młyna, dzisiaj prosperuje mała hydroelektrownia. Na wzgórzu Łopata znajduje się stanowisko archeologiczne „Babi Gródek” również będące pod ochroną [nr 193/ arch./ 65]. rzeka Bóbr

Przez osadę znajdującą się na terenie Parku Krajobrazowego Doliny Bobru przepływa, chętnie odwiedzana przez wędkarzy i kajakarzy, rzeka Bóbr. Ponadto przebiega tędy żółty szlak prowadzący z Nowego Lądu do Świerzawy oraz rozpoczyna się biegnący dalej w kierunku Przeździedzy czarny szlak prowadzący do Płoszczyny, gdzie kończy się w zetknięciu z niebieskim Europejskim Szlakiem Długodystansowym [E-3]. Niegdyś chętnie uczęszczana była również „Śliwkowa Ścieżka” prowadząca tu z Wlenia. Przechodzi ona w malowniczym zakolu Bobru, przy urwisku skalnym ( 300 m n p m) zwanym „Marczowską Skałą” lub „Lorelei”. Dawniej był tu punkt widokowy na miasto pod którym stała figurka rusałki Lore Lay, obecnie miejsce nieco zapomniane i mocno zaniedbane.
Marczów